Prawo IT #12 – Kwalifikacja prawna umowy wdrożeniowej

Dzisiejszy Podcast zostanie poświęcony tematyce związanej z kwalifikacją prawną umowy wdrożeniowej. Zachęcam serdecznie do wysłuchania poprzednich podcastów dotyczących branży IT oraz odwiedzenia naszej strony www.szolajski.com, tam w zakładce blog umieszczone są inne artykuły. Zwracam się również z prośbą o pozostawienie komentarza oraz ocenienia go na Apple Podcasts oraz w Spotify. Pozwoli to nam dotrzeć do szerszego grona zainteresowanych tematyką IT.

Orzecznictwo w sprawach dotyczących umów wdrożeniowych budzi kontrowersje i nie jest jednolite.Od kwalifikacji prawnej umów IT zależy jakie przepisy znajdą do nich zastosowanie oraz jaka odpowiedzialność spoczywa na wykonawcy. W ostatnich latach pojawiły się takie ciekawe wyroki, w których sądy dla rozstrzygnięcia sprawy i określenia obowiązków wykonawcy wynikających z umowy wdrożeniowej zmuszone były do dokonania oceny i kwalifikacji prawnej takiej umowy. Z niejednoznacznego orzecznictwa wynika, że umowę wdrożeniową można skonstruować zarówno w modelu umowy o dzieło, jak i w modelu o świadczenie usług.

Generalnie w dynamicznym i stale rozwijającym się świecie umów dotyczących oprogramowania nie jest możliwe wybranie jednego właściwego modelu takiej umowy, bowiem jej klasyfikacja zależy od konkretnego przypadku, od celu danej umowy i postanowień w niej zawartych.
Problem klasyfikowania umowy polega na subsumcji umowy pod określony zespół norm prawnych. W życiu codziennym mamy do czynienia z regulacją prawną danej umowy w prawie.

Rodzaje umów

Umowy, które mają regulacje w prawie są umowami nazwanymi, w przeciwieństwie do umów nienazwanych, które jej nie mają. Trzecią kategorię pośrednią stanowią umowy mieszane, między umowami nazwanymi i nienazwanymi. Dlatego tak ważne dla firmy informatycznej, która zawiera w obrocie gospodarczym konkretną umowę jest ustalenie potencjalnej kwalifikacji prawnej. Ten problem ma dla firmy IT fundamentalne znaczenie, ponieważ zupełnie inne są jej obowiązki, jeśli obok ich uregulowania w dokumencie umownym, jej obowiązki będą wynikały z ustawowej regulacji umowy o dzieło lub umowy zlecenia czy umowy sprzedaży albo nawet wszystkich na raz. Umowa zlecenia obok umowy o dzieło jest najczęściej spotykaną podstawą świadczenia usług. Umowa zlecenia i umowa o dzieło należą do kategorii umów cywilnoprawnych uregulowanych w kodeksie cywilnym.

Definicja umowy zlecenia

Przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie.

Definicja umowy o dzieło

Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.

Umowa starannego działania i umowa rezultatu

Umowa zlecenia jest umową starannego działania. Istota jej polega na sumiennym, odpowiedzialnym działaniu przyjmującego zlecenie w ramach kontraktu. Umowa o dzieło to umowa rezultatu. Wykonawca zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła.
Odpowiada za jego wykonanie oraz wydanie, a zamawiający za zapłatę wynagrodzenia oraz odbiór dzieła.

Różnice umów

Zasadnicza różnica między umową zlecenia a umową o dzieło jest taka, że osoba podejmująca pracę na podstawie umowy zlecenia nie jest odpowiedzialna za końcowy efekt swojej pracy, natomiast w przypadku umowy o dzieło liczy się ostateczny wynik i od tego zależy wypłata wynagrodzenia. Umowa zlecenia może mieć charakter odpłatny lub nieodpłatny. Umowa o dzieło z natury swej jest umową odpłatną. Sposób ustalania wynagrodzenia za dzieło normują przepisy prawne. Zgodnie z k.c. wysokość wynagrodzenia za wykonanie dzieła można określić poprzez wskazanie podstaw do jego ustalenia.

Jeżeli strony nie określiły wysokości wynagrodzenia, ani nie wskazały podstaw do jego ustalenia, w razie wątpliwości uznaje się, że strony miały na myśli zwykłe wynagrodzenie za dzieło tego rodzaju. Jeżeli w ten sposób nie da się ustalić wysokości wynagrodzenia, należy się wynagrodzenie odpowiadające uzasadnionemu nakładowi pracy oraz innym nakładom przyjmującego zamówienie. Strony również mogą przyjąć wynagrodzenie kosztorysowe lub ryczałtowe za wykonanie dzieła.

Świadczenie pracy

Przy umowie zlecenia regułą jest osobiste świadczenie pracy przez zleceniobiorcę. Wyjątkowo tylko przepisy dopuszczają wykonanie zlecenia przez zastępcę, jeśli to wynika z umowy stron, zwyczaju czy okoliczności. Umowa o dzieło nie musi być wykonywana osobiście przez przyjmującego zamówienie, lecz może być wykonywana przez inne osoby lub przez jego pomocników. Obowiązek osobistego wykonania dzieła istnieje jednak w sytuacji gdy jego wykonanie zależy od osobistych przymiotów wykonawcy.

Ubezpieczenie

Zleceniodawca ma obowiązek opłacać składki ZUS pracownika. Nie dotyczy to jednak zatrudniania studentów. Przy umowie o dzieło zatrudniający nie odprowadza składek ZUS. Naliczany jest od niej koszt uzyskania przychodów min. 20% bez względu na wydatki ponoszone przez zatrudnionego. Kwestia kwalifikacji prawnej umowy wdrożeniowej znajduje swój wymiar praktyczny. Dotyczy to zwłaszcza kwestii określenia obowiązków wykonawcy, wynagrodzenia, odpowiedzialności czy sposobu zakończenia współpracy.

Obszary te są odmiennie uregulowane w różnych typach umów przewidzianych przez przepisy prawa. W związku z powyższym nasuwa się pytanie, które przepisy, dotyczące której umowy należy stosować do współpracy opartej na umowie wdrożeniowej?
Kwestia jest problematyczna i nie została jednoznacznie rozstrzygnięta ani w orzecznictwie sądów, ani w literaturze prawniczej.

Z tego faktu warto wyciągnąć wniosek, że przed jej podpisaniem zamawiający jak i wykonawca powinni precyzyjnie określić swoje oczekiwania i wymagania, by uniknąć nieporozumień. Należy zatem w miarę możliwości doprecyzować jaki konkretnie efekt wdrożenia jest oczekiwany oraz za co finalnie odpowiada wykonawca.

Podsumowanie

Umowa wdrożeniowa może łączyć w sobie elementy kilku umów: umowy o świadczenie usług, umowy o dzieło, umowy licencyjnej, umowy o świadczenie przez osobę trzecią. Nie pozwala to zaklasyfikować umowy wdrożeniowej w całości do kategorii umów nienazwanych. Z drugiej strony prawo nie przewiduje takiego typu umowy, który łączyłby elementy tych umów. Tym samym umowa wdrożeniowa nie będzie stanowiła umowy nazwanej. Wobec powyższego umowa wdrożeniowa powinna być przyporządkowana do kategorii umów mieszanych.
Reasumując umowa wdrożeniowa to umowa nienazwana, łącząca elementy różnych umów nazwanych (umowa mieszana).

Skutki prawne umowy w zakresie praw i obowiązków stron, w tym kwestie związane z wynagrodzeniem, odpowiedzialnością czy zakończeniem umowy powinny być oceniane w oparciu o treść konkretnej umowy, jej cel i zgodny zamiar stron.

Kancelaria Szołajski Legal Group aktywnie działa w branży IT na styku prawa i informatyki, wspierając przedsiębiorców na etapie przygotowania i realizacji umów IT.

Nasz zespół tworzą zarówno adwokaci, radcowie prawni, jak i doradcy podatkowi.

Jeżeli jesteś zainteresowany i poszukujesz doświadczonego doradcy, który profesjonalnie zadba o Twoje interesy, serdecznie zapraszamy do współpracy. Zachęcam do odwiedzenia naszej strony www.szolajski.com, w zakładce blog znajdziesz artykuły poświęcone branży IT.
Na zakończenie pragnę przypomnieć o poświęceniu czasu na wysłuchanie podcastu i pozostawienie swojego komentarza, a także ocenienia go na Apple Podcasts oraz w Spotify.

Pozwoli to nam dotrzeć do szerszego grona zainteresowanych poszerzaniem wiedzy dotyczącej tematyki IT.