Prawo IT #17 Rękojmia a gwarancja w Umowie Wdrożeniowej

Dzisiejszy Podcast zostanie poświęcony tematyce związanej z rękojmią i gwarancją w Umowie Wdrożeniowej. Zachęcam serdecznie do wysłuchania poprzednich podcastów dotyczących branży IT oraz odwiedzenia naszej strony www.szolajski.com, tam w zakładce blog umieszczone są inne artykuły. Zwracam się również z prośbą o pozostawienie komentarza oraz ocenienia go na Apple Podcasts oraz w Spotify. Pozwoli to nam dotrzeć do szerszego grona zainteresowanych tematyką IT.

W kontraktach IT kluczową kwestią dla zamawiającego jest odpowiednie zabezpieczenie się na wypadek nieprawidłowego wykonania przez wykonawcę umowy wdrożeniowej.

Gwarancja

Gwarancja jest zapewnieniem, że przedmiot posiada jakość. Powszechnie się zdarza, że klient oczekuje udzielenia gwarancji na wdrożony system albo na wykonaną usługę. Gwarancja opisana w kodeksie cywilnym dotyczy wad rzeczy. System informatyczny nie jest rzeczą. Z punktu widzenia prawa cywilnego system będzie zazwyczaj dziełem, a żaden przepis nie ustanawia takiej instytucji jak gwarancja jakości dzieła. Jeżeli natomiast mowa o gwarancji na system świadczonej zgodnie z zasadami określonymi umową wdrożeniową IT, to coś takiego może istnieć, tyle tylko, że będzie to zwykłe zobowiązanie do świadczenia usług nazwanych w umowie usługami gwarancyjnymi.

Dlatego ważne jest by pamiętać, że sam zapis w umowie tylko, że dostawca udziela gwarancji na system, w praktyce nic nie oznacza, ponieważ usługa nie jest rzeczą, a kodeksowa gwarancja dotyczy tylko rzeczy. Wspomniana kodeksowa gwarancja to coś zupełnie innego od rękojmi.

W szczególności rękojmia za wady rzeczy obowiązuje zawsze, chyba, ze się ja wyraźnie wyłączy, a gwarancja jakości obowiązuje tylko wtedy, gdy się ją przewidzi w umowie lub gdy dostawca wręczy nabywcy dokument gwarancyjny.

Dlatego tak ważne jest gdy dostawca zamierza zobowiązać się do usuwania błędów oprogramowania systemu informatycznego to, że powinien opisać w umowie dokładnie zakres obowiązków w ramach takiej gwarancji. W umowie wdrożeniowej najczęściej mamy do czynienia z udzieleniem gwarancji na wykonane oprogramowanie. Gwarancja to dodatkowe uprawnienie, które kupujący uzyskuje od producenta lub sprzedawcy. Oprogramowanie komputerowe to pewnego rodzaju towar, na który można uzyskać gwarancję producenta.

Z gwarancji na oprogramowanie może skorzystać klient, który nabył je w legalny sposób. Gwarancja jest udzielana na pewien czas, często okres 12 miesięcy. Podczas okresu gwarancyjnego producent systemu może zobowiązać się do określonych działań, takich jak usuwanie błędów oprogramowania w określonym zakresie, udzielanie pomocy mailowej lub telefonicznej w obsłudze programu, a także udostępnianie nowych wersji.

Okres gwarancji na oprogramowanie może zostać wydłużony, w takim przypadku producent zobowiązuje się do dalszego wykonywania tych warunków. Klient może oczekiwać, że błędy, które się pojawią w okresie gwarancyjnym, zostaną usunięte. Zgłaszanie tych błędów umożliwia usunięcie usterki, a następnie aktualizację oprogramowania w taki sposób, aby zapobiec pojawianiu się problemów tego rodzaju w przyszłości.

W okresie gwarancyjnym klient powinien mieć możliwość skorzystania z pozbawionej błędów aktualizacji systemu. Z reguły klient ma określony czas na poinformowanie producenta o problemie, czyli na jego dokładne opisanie i zgłoszenie. Konieczne może się okazać udzielenie dodatkowych informacji o usterce. Zgłoszenie problemu w określonym w umowie terminie jest jednym z warunków jego naprawienia.

Warto zwrócić uwagę czy producent wymaga instalacji aktualizacji oraz nowych wersji oprogramowania. Bowiem nieprzestrzeganie tego warunku może być powodem wygaśnięcia gwarancji.

Rękojmia

Generalnie jeśli zakupiony towar jest wadliwy, można go reklamować z tytułu rękojmi. Rękojmia to ustawowa odpowiedzialność sprzedawcy za wady fizyczne lub prawne rzeczy. Czy zatem jeśli kupiono oprogramowanie, które nie działa w sposób prawidłowy, można skorzystać z uprawnień zawartych w kodeksie cywilnym dotyczącym rękojmi za wady? Oprogramowanie nie jest rzeczą, a udzielenie licencji nie jest sprzedażą.

Zakup oprogramowania najczęściej oznacza zawarcie umowy licencyjnej z twórcą programu. Umowa licencyjna nie przenosi na nabywcę własności oprogramowania, a jedynie uprawnienie do korzystania z niego w sposób zgodny z opisem w licencji. W związku z tym licencjobiorca nie może korzystać z kodeksowych uprawnień z tytułu rękojmi za wady oprogramowania

Art. 55 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych

Możliwość udzielenia licencji reguluje ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Zgodnie z art. 55 ustawy, jeżeli zamówiony utwór ma usterki, zamawiający może wyznaczyć odpowiedni termin do ich usunięcia, a po jego bezskutecznym upływie może od umowy odstąpić lub żądać odpowiedniego obniżenia umówionego wynagrodzenia, chyba, że usterki są wynikiem okoliczności, za które twórca nie ponosi odpowiedzialności (odpowiedzialność na zasadzie winy). Co istotne, roszczenia wygasają z chwilą przyjęcia utworu (oprogramowania). Warto podkreślić, że jest to jedyny przepis ustawy dotyczący wad utworu. Należy również zauważyć, że przepis ten dotyczy usterek, za które twórca jest odpowiedzialny.

Ponadto warto zaznaczyć, że przepis dotyczy wyłącznie „zamówionego utworu”, czyli takiego, który jest tworzony na polecenie zamawiającego i powstanie w przyszłości. Zatem przytoczone powyżej przepisy ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych stosuje się do oprogramowania, bez względu na to, czy istnieje ono w dacie zawarcia umowy, czy raczej ma zostać stworzone dopiero w przyszłości. W założeniu przepisy te mają chronić interesy słabszego, czyli twórcy, to znajdują również zastosowanie w przypadku sprzedaży oprogramowania przez przedsiębiorcę, o ile zatrudnia on programistów w ramach stosunku pracy (i w efekcie jest pierwotnie uprawniony z tytułu praw autorskich).

Taki przedsiębiorca ma natomiast środki, by zlecić sporządzenie i korzystanie ze wzorców umownych utożsamiających uruchomienie oprogramowania z jego przejęciem (i utratą roszczeń z tytułu usterki oprogramowania) i przewidujących, że – o ile nie udzielono gwarancji – odpowiedzialność przedsiębiorcy wyłączona jest w maksymalnym prawnie dopuszczalnym stopniu (czyli jedynie w przypadku jego winy umyślnej).

Warto zaznaczyć, że wspomniane przepisy art. 55 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych regulują stany mieszczące się w zakresie normowania szeregu istotnych przepisów kodeksu cywilnego, w związku z czym, na zasadzie lex specialis, mają pierwszeństwo stosowania.

Reasumując, przepisy i piśmiennictwo nie przesądzają jednoznacznie czy w przypadku wystąpienia wad oprogramowania należy stosować regulację prawno autorską czy wynikająca z kodeksu cywilnego.

Co więcej przepisy regulujące możliwość odstąpienia od umowy, zarówno na etapie jej realizacji i odbiorów, jak i w okresie rękojmi za wady są bardzo ogólne i nieprecyzyjne. Z powyższych względów rekomendowane jest kompleksowe uregulowanie tego zagadnienia w umowie wdrożeniowej.

Usługi gwarancyjne a usługi utrzymania SLA

Na końcu warto podkreślić, że konieczne jest odróżnienie usług gwarancyjnych od usług utrzymania. Co do zasady usługi utrzymania są dodatkowo płatne. Ponadto mają dużo szerszy zakres, obejmują usługi help desk, naprawę oprogramowania osób trzecich, nierzadko usługi rozwoju.
Natomiast gwarancja zazwyczaj ograniczona jest do usuwania wad, które tkwią w wykonanym oprogramowaniu. W praktyce zdarzają się umowy, w których te zagadnienia nie są precyzyjnie rozgraniczone, a pojęcia są stosowane zamiennie lub nieprawidłowo. Trzeba unikać takich sytuacji ponieważ w efekcie finalnym może to doprowadzić do przyznania zamawiającemu nadmiernych uprawnień.

Podsumowanie

W umowie wdrożeniowej najczęściej mamy do czynienia z udzieleniem przez wykonawcę gwarancji na wykonywane oprogramowanie. Warto zaznaczyć, że gwarancja to zupełnie inne rozwiązanie prawne niż rękojmia, w praktyce często pojęcia są mylone.

Konieczne jest również odróżnienie usług gwarancyjnych od usług utrzymania. Warto zapoznać się dogłębnie z tematyką dzisiejszego podcastu dotyczącego gwarancji i rękojmi. Kancelaria Szołajski Legal Group aktywnie działa w branży IT na styku prawa i informatyki, wspierając przedsiębiorców na etapie przygotowania i realizacji umów IT. Nasz zespół tworzą zarówno adwokaci, radcowie prawni, jak i doradcy podatkowi. Jeżeli jesteś zainteresowany i poszukujesz doświadczonego doradcy, który profesjonalnie zadba o Twoje interesy, serdecznie zapraszamy do współpracy.

Zachęcam serdecznie do wysłuchania poprzednich podcastów dotyczących branży IT oraz odwiedzenia naszej strony www.szolajski.com, tam w zakładce blog umieszczone są inne artykuły. Zwracam się również z prośbą o pozostawienie komentarza oraz ocenienia go na Apple Podcasts oraz w Spotify. Pozwoli to nam dotrzeć do szerszego grona zainteresowanych poszerzaniem wiedzy dotyczącej tematyki IT.