Unieważnienie umowy Fortis Banku + Poradnik Frankowicza cz. XXXIII

W dniu 15 maja 2022 roku Sąd Okręgowy w Warszawie XXVIII Wydział Cywilny ustalił, że umowa kredytu denominowanego zawarta z Fortis Bank, poprzednikiem prawnym BNP Paribas jest nieważna.

Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda wszystkie dochodzone pozwem kwoty tj. ponad 44.000 zł oraz 19.000 CHF wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie. Ponadto sąd obciążył w całości pozwanego kosztami procesu.

W ustnych motywach rozstrzygnięcia Sąd wskazał, że nieważność umowy wynika z jej sprzeczności z art. 69 ustawy Prawo bankowe, z naruszenia Zasady Swobody Umów art. 353 (1) k.c., oraz z faktu, że w umowie są zawarte klauzule abuzywne i po ich wyeliminowaniu umowa nie mogłaby być dalej wykonywana.

Ugody KNF rozczarowaniem dla kredytobiorców frankowych.

Komisja Nadzoru Finansowego opracowała program ugód skierowany dla kredytobiorców frankowych w grudniu 2020 roku.

Niestety program, który z założenia miał być wsparciem i próbą rozwiązania problemów frankowiczów okazał się wielkim rozczarowaniem. Szansa na uratowanie sektora bankowego przed kosztami związanymi z masowymi wyrokami unieważniającymi umowy frankowe w sądach okazała się fiaskiem. Warunki ugód są nieatrakcyjne w porównaniu do korzyści z wygrania sprawy sądowej z bankiem.
Koszt tej operacji ugodowej dla sektora bankowego wynosi około 40 mld złotych.

Po pierwsze do programu przystąpiło zaledwie kilka banków, które oferowały kredyty frankowe. Raiffeisen Bank wprost zakomunikował, że nie zamierza przystąpić do programu ugód. Niektóre banki przygotowały swoje propozycje ugodowe w oparciu o własne parametry. Większość natomiast nie wzięła udziału w tej inicjatywie, gdyż obawiała się zbyt dużych strat finansowych.

Dla przypomnienia ugody miały być realizowane według wytycznych KNF, tj. kredyt frankowy miał zostać przeliczony na złotówkowy, tak jakby od początku był zawarty w PLN. Poza zmianą waluty, dotychczasowy wskaźnik oprocentowania LIBOR (SARON od stycznia 2022 roku) miał zostać zastąpiony WIBOR-em.

Świadomi kredytobiorcy frankowi zdecydowanie częściej decydują się na drogę sądową, dążąc do unieważnienia umowy kredytowej i tym samym do pozbycia się toksycznego zobowiązania.
Statystyki pokazują, że pozwów frankowych przybywa w całym kraju, do tej pory kredytobiorcy frankowi wytoczyli 120 tysięcy powództw przeciwko bankom.

Aktualnie ponad 98 % spraw wygrywają frankowicze z bankami w sądach. Rośnie liczba prawomocnych wyroków frankowych korzystnych dla kredytobiorców. Orzecznictwo TSUE i SN wpływa na ujednoliconą linię orzeczniczą w sądach w całym kraju. Doświadczeni sędziowie coraz sprawniej i szybciej prowadzą postępowania sądowe.

Według statystyk wynika, że na około 410 tysięcy czynnych kredytów frankowych, ugody zawarło zaledwie 15,6 tysięcy kredytobiorców przed Sądem Polubownym przy KNF. Obecnie około 3 tysięcy kredytobiorców frankowych znajduje się na etapie mediacyjnym. Natomiast prawie 5,6 tysięcy klientów odrzuciło propozycje ugodowe banków.

Które banki zaproponowały ugody zgodnie z wytycznymi KNF?

Dla przypomnienia w zeszłym roku PKO BP SA, ING Bank Śląski SA i BOŚ Bank SA przygotowały programy ugodowe zgodne z wytycznymi KNF. Lider programu Bank PKO BP, który posiada 100 tysięcy czynnych umów frankowych również nie odniósł spektakularnego sukcesu w ugodach.

Aktualnie klienci banku złożyli około 27 tysięcy wniosków o mediację, kompromisem zakończyło się zaledwie 15,3 tysięcy mediacji. Z tego wynika, ze niewielki odsetek klientów banków realizujących program ugód według wytycznych KNF zdecydował się na zawarcie ugody. Inne banki, takie jak: mBank, Millenium, BNP Paribas zaproponowały własne warunki ugodowe. Te pozostałe banki, które realizują ugody na własnych zasadach też stanowią minimalny odsetek, jeśli chodzi o liczbę zawartych przez nie ugód.

Dlaczego ugody nie są korzystne dla frankowiczów?

Świadomi kredytobiorcy doskonale zdają sobie sprawę, że proponowane im ugody są wyłącznie korzystne i opłacalne dla banków. Zawarcie z bankiem ugody skutkuje wprowadzeniem do umowy WIBORu, który jak wiadomo w ostatnim czasie jest niestabilny. W wyniku 9 podwyżek stóp procentowych, podstawowa stopa NBP urosła do poziomu 6%. Jeszcze wyższe wartości przyjmuje wskaźnik WIBOR, który stanowi podstawę oprocentowania kredytów złotowych. Powodem są rosnące stopy procentowe, które wywindowały wskaźnik WIBOR 3M do poziomu ponad 7 %, a WIBOR 6M do poziomu 7,32 %.

Konwersja kredytu frankowego na złotówkowy w dobie rosnących stóp procentowych jest całkowicie nieopłacalna, gdyż jest obarczona ryzykiem dalszego wzrostu oprocentowania. Za cenę niewielkiego obniżenia salda zadłużenia, kredytobiorca przyjmuje nieograniczone ryzyko wzrostu stóp procentowych.

Kolejną ryzykowną kwestią jest zmienne oprocentowanie. Banki proponują ofertę ze zmiennym oprocentowaniem, co zdecydowanie zniechęca potencjalnych klientów. Zatem alternatywą nie jest opcja ze stałym oprocentowaniem, gdyż banki nie oferują oprocentowania poniżej 8-10%. Ponadto sytuacja geopolityczna, wojna na Ukrainie, wysoka inflacja, podwyższenie stóp procentowych, wzrost kursu CHF, powoduje wzrost rat kredytowych i salda zadłużenia.

Dlaczego frankowicze wybierają drogę sądową?

W wyniku wygrania w sądzie sprawy z bankiem można zyskać wielokrotnie więcej niż na ugodzie. Niestety proponowane warunki ugodowe najczęściej mają na celu zabezpieczenie wyłącznie interesu banku.

Niewątpliwie zawarcie ugody jest dla banku średnio 3 razy tańszym rozwiązaniem niż prowadzenie procesu sądowego z kredytobiorcą frankowym. Przewaga postępowania sądowego nad mediacyjnym polega na korzyści finansowej kredytobiorcy w przypadku pomyślnego rozwiązania sporu. Uzyskując orzeczenie sądowe stwierdzające nieważność umowy, uważa się ją za niezawartą. W konsekwencji kredytobiorca nie musi oddawać bankowi nic ponad wypłaconą kwotę kredytu. Dodatkowo sprawy frankowe nie toczą się już tak długo, a prawomocne wyroki zapadają nieraz poniżej 2 lat.

W sytuacji skorzystania z pomocy profesjonalnego pełnomocnika, udział kredytobiorcy w postępowaniu sądowym jest minimalny, nie wymaga większego zaangażowania, w zasadzie ogranicza się tylko do jednego przesłuchania na rozprawie. Warto przy tym zaznaczyć, że sąd na wniosek kredytobiorcy może zawiesić spłatę rat kredytu na czas trwania postępowania, co może stanowić niebywałą ulgę finansową przy wysokim zobowiązaniu kredytowym.

Kolejną znaczącą dysproporcją między warunkami ugody, a korzyściami wynikającymi z drogi sądowej jest to, że kredytobiorca, który zdecydował się na podpisanie porozumienia ugodowego z bankiem musi pamiętać, że jego decyzja skutkuje brakiem możliwości ewentualnego procesu sądowego w przyszłości.

WNIOSKI

Proponowane przez banki ugody są nieopłacalne i niesprawiedliwe, ich głównym celem jest zniechęcenie kredytobiorców do walki na drodze sądowej o unieważnienie czy odwalutowanie kredytu. Świadomi kredytobiorcy frankowi wybiorą drogę sądową i unieważnienie umowy kredytowej, tym samym pozbycie się toksycznego zobowiązania niż mało opłacalną ugodę z bankiem.

Ugody na warunkach KNF wcale nie są dobrym rozwiązaniem dla kredytobiorcy, wskazywane w niej ustępstwa są raczej iluzoryczne i nieatrakcyjne dla klientów, są jedynie rozczarowaniem.

Reasumując powyższe, korzyści, które kredytobiorca może uzyskać na drodze sądowej dzięki unieważnieniu czy odwalutowaniu są znacznie wyższe, niż te wynikające z zawarcia ugody sądowej. Warto przypomnieć, że obecnie ponad 98% spraw dotyczących kredytów indeksowanych czy denominowanych kursem waluty obcej kończy się unieważnieniem takich umów.