Czy opłata legalizacyjna jest obligatoryjna?

Ustalenie opłaty legalizacyjnej nie jest środkiem represyjnym, ani też nie ma charakteru kary administracyjnej – opłata legalizacyjna nie ma bowiem cech przymusowości – uznał w wyroku z 19 marca 2019 r. Naczelny Sąd Administracyjny.

Czynności wykonywane przez organ przed wydaniem decyzji

Zgodnie z art. 48 ust. 1 p.b., przed wydaniem decyzji w sprawie zatwierdzenia projektu budowlanego i udzielenia pozwolenia na wznowienie robót budowlanych organ nadzoru budowlanego bada:

• zgodność projektu zagospodarowania działki lub terenu z przepisami o planowaniu izagospodarowaniu przestrzennym, a w szczególności z ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego,
• kompletność projektu budowlanego i posiadanie wymaganych opinii, uzgodnień, pozwoleń i sprawdzeń,
• wykonanie projektu budowlanego przez osobę posiadającą wymagane uprawnienia budowlane.

W dalszej kolejności w drodze postanowienia, organ nadzoru ustala wysokość opłaty legalizacyjnej. Na wydane przez organ postanowienie przysługuje zażalenie.

Stanowisko NSA

W wydanym orzeczeniu, Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że to adresat postanowienia ustalającego wysokość opłaty legalizacyjnej decyduje czy chce skorzystać z możliwości legalizacji samowolnie wykonanego obiektu czy też nie.

„W przypadku odstąpienia od legalizacji i nieuiszczenia opłaty legalizacyjnej, opłata ta nie podlega egzekucji na podstawie przepisów u.p.e.a.” (II FSK 1023/17)

Jak podkreślił Sąd, jeżeli adresat postanowienia nie uiści opłaty legalizacyjnej, prawo budowlane przewiduje sankcję w postaci nakazu rozbiórki.

Stała kontrola obowiązkiem organu nadzoru

Swoje stanowisko w zakresie obowiązków nałożonych na organy nadzoru budowlanego, 29 stycznia 2019 r. przedstawił także Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie.

Zdaniem Sądu, przepis art. 49 ust. 1 p.b. wprost nakłada na organ nadzoru budowlanego obowiązek stałego kontrolowania, czy w danej sprawie dopuszczalne jest wydanie decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego obiektu wzniesionego bez wymaganego pozwolenia na budowę.

„Przemawia za tym użyty w art. 49 ust. 1 p.b. zwrot: „przed wydaniem decyzji w sprawie zatwierdzenia projektu budowlanego”.” (II SA/Kr 1353/18)

Podsumowanie

Odnosząc się do pytania postawionego tytule artykułu przypominam, że skuteczność legalizacji zależy od woli inwestora. Czy zdecyduje się na uiszczenie opłaty legalizacyjnej, czy też wobec jego biernej postawy organ podejmie rozstrzygnięcie przewidziane w art. 48 ust. 1 p.b. (zob. II SA/Łd 686/18).