Darowizna w procesie sukcesji w firmie rodzinnej

Artykuł ten poświęcam znanej wszystkim instytucji darowizny, która odgrywa istotną rolę w procesie sukcesji w firmie rodzinnej. Darowizna między najbliższą rodziną jest bezpłatna – nieopodatkowana podatkiem od spadków i darowizn. Jest naturalnym i w miarę prostym sposobem przekazania majątku sukcesorom.

Co to jest darowizna?

Darowizna to umowa cywilnoprawna pomiędzy darczyńcą (nestorem) a obdarowanym (sukcesorem), polegająca na zobowiązaniu darczyńcy do bezpłatnego świadczenia kosztem swojego majątku na rzecz obdarowanego.

W przypadku sukcesji niezbędnym jest zawarcie umowy darowizny w formie aktu notarialnego. Przedmiotem darowizny są bowiem często nieruchomości, przedsiębiorstwo lub zorganizowana jego część oraz udziały w spółce.

Zwolnienie sukcesorów z podatku od darowizny

Darowizna na rzecz najbliższych członków rodziny jest zwolniona z podatku od spadków i darowizn. Warunkiem zwolnienia jest zgłoszenie darowizny do Urzędu Skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia jej dokonania. Krąg najbliższych członków rodziny jest ściśle określony i są to: małżonek, dzieci, rodzice, pasierb, rodzeństwo, ojczym i macocha.

A zatem, w przypadku sukcesji, jako że dotyczy ona najczęściej darowizn na rzecz najbliższej rodziny, obdarowani sukcesorzy nie zapłacą podatku od tych darowizn.

Darowizna na wypadek śmierci

Warto wskazać, iż Sąd Najwyższy w kontrowersyjnym wyroku z 13 grudnia 2013 roku (sygn. akt III CZP 79/13) dopuścił umowę darowizny na wypadek śmierci – pod warunkiem, że jej przedmiotem są konkretne rzeczy lub prawa, a umowa nie jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

Wyrok ten jednak jest kwestionowany przez środowisko prawnicze. W zakresie sukcesji bezpieczniejszym rozwiązaniem jest sporządzenie testamentu, a nie umowy darowizny na wypadek śmierci.

Podsumowanie

Darowizna w procesie sukcesji w firmie rodzinnej jest najprostszym i najszybszym rozwiązaniem. Jej zaletą jest fakt zwolnienia sukcesorów z podatku od spadków i darowizn, jeśli należą do kręgu najbliższej rodziny darczyńcy.

Polecam umowę darowizny wszystkim nestorom, którzy bez dodatkowych rozliczeń z sukcesorami chcą przekazać im biznes w celu dalszego rozwoju.