Dział spadku – umowa, notariusz czy sąd?

Instytucja działu spadku, sformułowana w artykule 1037 kodeksu cywilnego, umożliwia faktyczne podzielenie spadku między spadkobierców – sukcesorów.

Działu spadku można dokonać na podstawie umowy, bądź w wyniku postępowania sądowego. Do tego czasu spadkobiercy są współuprawnieni do masy spadkowej, a uprawnienie to dotyczy ułamkowej części praw lub rzeczy. Aby przyznać poszczególne rzeczy i prawa spadkobiercom, na wyłączność – konieczne jest dokonanie działu spadku. Potrzeba zatem najpierw określić wartość masy spadkowej i poszczególnych jej składników.

Umowny dział spadku. Kiedy notariusz?

Przeprowadzenie umownego działu spadku wymaga zgody spadkobierców co do wartości spadku oraz podziału masy spadkowej. Może to być utrudnione czy wręcz niemożliwe w przypadku niejednomyślności sukcesorów czy licznego kręgu sukcesorów – spadkobierców.

Jeżeli w skład masy spadkowej po nestorze wchodzi nieruchomość to umowa o dział spadku musi być zawarta w formie aktu notarialnego. Natomiast, gdy do masy spadkowej należy przedsiębiorstwo, wymagana jest umowa pisemna z notarialnie poświadczonymi podpisami.

Sądowny dział spadku

W przypadku braku zgody między sukcesorami konieczne jest przeprowadzenie postępowania sądowego o dział spadku. Takie postępowanie jest jednak czasochłonne, dlatego należy traktować je jako ostateczność.

Z wnioskiem o wszczęcie postępowania sądowego o dział spadku może wystąpić każdy ze spadkobierców, przedstawiając swoją propozycję dotyczącą działu spadku wraz ze stosownym uzasadnieniem.

Sąd może przychylić się do prośby stron postępowania o dział spadku wyłącznie w przypadku zgodnego wniosku uczestników spotkania. W przeciwnym wypadku, to Sąd dokonuje podziału na podstawie zebranego materiału dowodowego. Analizuje wówczas m.in. dotychczasową działalność spadkobierców oraz uwzględnia wielkość ich udziałów w masie spadkowej.

Warto dążyć do zgody

Dział spadku w procesie sukcesji jest ważnym etapem spadkobrania. Warto dążyć jednak do przeprowadzenia umownego działu spadku. Zgodni spadkobiercy mają wówczas większy wpływ na sposób podziału majątku, a zarazem jest to mniej czasochłonny proces. W przypadku, gdy przedmiotem dziedziczenia jest przedsiębiorstwo, oczywiste jest, że zgodna sukcesja ułatwia jego dalszy rozwój.