Fundacja rodzinna: podsumowanie i prognozy

Fundacja rodzinna: podsumowanie i prognozy na 2025 rok

Według aktualnych danych do końca listopada 2024 r. zostało zarejestrowanych ponad 1700 fundacji rodzinnych.

Wejście w życie ustawy o fundacjach rodzinnych 22 maja 2023 r. to niewątpliwy sukces wszystkich firm rodzinnych założonych w Polsce w ostatnich 30 latach. Historycznie to pierwsza zmiana od czasów Rzeczpospolitej Obojga Narodów i powstawania ordynacji (np. ordynacja Zamoyskich czy Radziwiłłów).

Czy polskie firmy zbudują wielopokoleniowe przedsiębiorstwa rodzinne?

W Polsce większość firm rodzinnych powstała na przełomie lat 80 i 90 tych. Średni czas trwania firmy rodzinnej to 24 lata. W stadium II pokolenia właścicieli przechodzi 30 proc. firm. Natomiast 6-8 proc. stanowią te, które przechodzą stadium III pokolenia właścicieli.

Generalnie znaczna część tych firm powinna już być w trakcie procesu zmiany pokoleniowej. Tymczasem większość właścicieli firm założonych w naszym kraju nie podejmuje żadnych działań sukcesyjnych, albo nadal się nad tym zastanawia.

Cele fundacji rodzinnej

Zgodnie z ustawą fundacja rodzinna jest osobą prawną utworzoną w celu gromadzenia mienia, zarządzania nim w interesie beneficjentów oraz spełniania świadczeń na rzecz beneficjentów. Fundator określa w statucie szczegółowy cel fundacji rodzinnej. Ustawa jest tylko podstawą, kluczowym dokumentem jest statut, który określa realizację celów fundacji rodzinnej.

Fundacja rodzinna nie jest podmiotem przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Może ona prowadzić działalność gospodarczą dozwoloną, ale tylko w ograniczonym zakresie określonym w art. 5 ustawy.

Fundacja rodzinna nie jest też narzędziem służącym wyłącznie do optymalizacji podatkowej. Z danych wynika, że tylko w pierwszym roku obowiązywania ustawy wydano ponad 200 interpretacji indywidualnych dotyczących fundacji rodzinnych. 33 % odpowiedzi organów podatkowych była negatywna, a zdecydowana większość pytań podatników dotyczyła zakresu dozwolonej działalności gospodarczej fundacji rodzinnej.

Problemy rejestru fundacji rodzinnych

Rejestr fundacji rodzinnych prowadzony jest przez Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim. Po 18 miesiącach obowiązywania ustawy Sąd wydał postanowienia o wpisie ponad 1700 fundacjom. Rejestracja fundacji trwa średnio kilka miesięcy od 4 do 7-8 miesięcy.

Według ekspertów przyczyną długofalowego procesu rejestracji jest postępowanie prowadzone w formie papierowej. Prowadzenie rejestru bez dostępu elektronicznego skutkuje brakiem możliwości udostępnienia w formie elektronicznej odpisu z rejestru fundacji rodzinnej.

Brak digitalizacji procesu rejestracyjnego oraz braki kadrowe w sądzie rejestrowym znacznie wydłużają czas trwania postępowania. Stąd potrzeba zmian elektronizacji procesu rejestracyjnego oraz wzmocnienie dodatkowych zasobów kadrowych.

Podsumowanie

Sukces nowej instytucji prawnej i coraz większe zainteresowanie przedsiębiorców firm rodzinnych to dobry sygnał dla polskiej gospodarki.

18 miesięcy obowiązywania nowej ustawy i ponad 1700 fundacji rodzinnych w Polsce przyniosło sporo doświadczeń z funkcjonowania nowej instytucji prawnej w praktyce. Najpilniej potrzeba usprawnienia i skrócenia procesu rejestracyjnego fundacji rodzinnej poprzez wprowadzenie pełnej elektronizacji tego postępowania.

Niewątpliwie konieczna jest dogłębna analiza tematyki oraz przemyślana strategia sukcesyjna z zaufanym doradcą prawnym.

Kancelaria Szołajski Legal Group prowadzi sprawy związane z przeprowadzaniem skutecznie sukcesji w firmach rodzinnych oraz przygotowuje profesjonalnie polskie firmy rodzinne do założenia fundacji rodzinnych.

Zapraszamy do kontaktu.