Wreszcie nadszedł dzień powrotu Państwa Fundarskich z podróży dookoła świata.

Minął zaledwie miesiąc, a tyle się przecież wydarzyło w tym czasie. Cała rodzina pochłonięta była tematem związanym z założeniem fundacji rodzinnej w Polsce. Prym wiodła córka Państwa Fundarskich, która z zaangażowaniem pochłaniała przepisy nowej ustawy, wszelkie artykuły o niej, na bieżąco w kontakcie z zaprzyjaźnionym mecenasem oraz wujem ze Szwajcarii omawiała jej szczegóły. 

Wszyscy zainteresowani przyswajali nowe informacje związane z ustawą o fundacji rodzinnej, o trwających pracach legislacyjnych nad wprowadzaniem zmian do ustawy. Każdy czuł podświadomie, że decyzja Pana Fundarskiego, przyszłego fundatora, wpłynie bezpośrednio na innych członków rodziny oraz bliskich współpracowników, którzy staną się beneficjentami. To fundamentalne przedsięwzięcie będzie skutkowało na przyszłe pokolenia, a długotrwały proces sukcesyjny przyniesie długotrwałe korzyści dla całej rodziny i bliskich.

W ostatniej rozmowie z rodzicami córka zobowiązała się przygotować uroczystą kolację w ich ukochanym Zaciszu, aby wspólnie z rodziną, najbliższymi i znajomymi oraz sprawdzoną załogą restauracji świętować powrót gospodarzy. Trwały ostatnie przygotowania do wieczorku powitalnego, wszyscy podekscytowani ze zniecierpliwieniem oczekiwali powrotu Państwa Fundarskich.

Tym razem syn Państwa Fundarskich, pomysłodawca prezentu rocznicowego, zwany przez wszystkich w rodzinie Fifi, filozof z wykształcenia, z zamiłowania fotograf, wolny ptak, obieżyświat, artystyczna dusza i największy sceptyk nowej idei ojca, zadeklarował wyjazd po rodziców na lotnisko. Po serdecznym i ciepłym powitaniu rozentuzjazmowanych podróżników razem udali się do domu. W drodze do Zacisza ciekawym opowieściom nie było końca, niewątpliwie niespodzianka się udała. Rodzice tryskali optymizmem i zachwytem nad różnorodnością świata, poznali nowych znajomych i nawet umówili się na kolejną wspólną wyprawę, ale dopiero po założeniu fundacji rodzinnej. 

Nagle zapadła głucha cisza, którą po chwili przerwał syn z tajemniczym uśmiechem, oznajmiając, że po długich nocnych rozmowach z siostrą, mecenasem, a nawet wujem ze Szwajcarii zmienił ostatecznie zdanie i w pełni popiera ideę swojego ojca. Nawet zastanawiał się poważnie nad swą nową rolą w fundacji czy to beneficjenta-członka Zgromadzenia Beneficjentów czy też członka organów fundacji, czyli Zarządu czy Rady Nadzorczej. Uszczęśliwieni rodzice odetchnęli z ulgą. Pan Fundarski swoim starym zwyczajem skwitował, że w rodzinie niezgoda rujnuje, a zgoda buduje. Wspólny cel, jakim jest założenie fundacji rodzinnej, scali wszystkich i przyniesie owoce na przyszłe pokolenia.

Państwo Fundarscy zostali zaskoczeni tak hucznym powitaniem, łzom wzruszenia i uściskom z najbliższymi nie było końca. Kiedy już zasiedli do stołu i ochłonęli po podróży i powitaniu Pan Fundarski wygłosił podniosłą przemowę. Dziękował wszystkim za najwspanialszy prezent rocznicowy, swojej żonie za wspólne niezapomniane przeżycia, synowi za pomysł i jego realizację, córce za zaangażowanie w prowadzenie restauracji, a załodze za ich sumienną pracę. Na koniec podziękował mecenasowi za przekonujące argumenty w rozmowach z dziećmi o fundacji rodzinnej oraz pomoc w wyjaśnianiu wszelkich wątpliwości. 

Wreszcie przedstawił siebie jako przyszłego fundatora i omówił pokrótce nową nadrzędną rolę w jego życiu jako założyciela fundacji rodzinnej.

Pan Fundarski podkreślił, że zgodnie z ustawą o fundacji rodzinnej fundatorem i jej założycielem może być wyłącznie osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych, czyli musi być osoba pełnoletnia i nieubezwłasnowolniona. Istotnym założeniem ustawodawcy jest zapis, że fundację rodzinna będzie mogło założyć więcej osób wspólnie. Jednakże fundacja tworzona w testamencie będzie mogła mieć tylko jednego fundatora. Zgodnie z przepisami, fundator ma możliwość utworzenia fundacji rodzinnej jeszcze za życia na podstawie aktu założycielskiego lub przewidzenia jej w testamencie. 

Zgłoszenia utworzenia fundacji rodzinnej będzie dokonywać sam fundator, a w przypadku jego śmierci Zarząd. Status fundatora jest niezbywalny, to oznacza, że prawa i obowiązki fundatora nie mogą być przedmiotem obrotu cywilnoprawnego, ani dziedziczenia ani egzekucji. Wszelkie prawa i  obowiązki, którym podlega fundator należą do niezbywalnych, niemajątkowych dóbr osobistych. Oznacza to, że nie można ich odstąpić, sprzedać czy też zbyć w inny sposób. Fundator może jedynie powierzyć zakres swoich uprawnień wskazanej osobie, przy czym musi to być uwzględnione w statucie fundacji rodzinnej. Wpływ fundatora na fundację zależy od indywidualnych decyzji i jego woli. W przypadku większej liczby fundatorów, prawa i obowiązki fundatora będą wykonywane wspólnie. 

Założyciel fundacji rodzinnej wnosi mienie tj. fundusz założycielski o wartości co najmniej 100.000 zł oraz dokonuje spisu tego mienia. Fundator ustala statut fundacji rodzinnej, w którym określa cel fundacji, wskazuje beneficjentów oraz zakres ich uprawnień, a także świadczenia, które będą im przekazywane. Fundator dokonuje zgłoszenia fundacji rodzinnej do rejestru, chyba że fundacja jest ustanawiana w testamencie.

Fundator odgrywa także nadrzędną rolę w fundacji rodzinnej. Jego główne zadanie to przekazywanie środków na cele wskazane w statucie. Fundator ma możliwość uzależnienia wydania określonego świadczenia beneficjentowi z zastrzeżeniem warunku lub terminu. Katalog takich wymogów jest otwarty: od obowiązku ukończenia edukacji przez beneficjenta, aż po zobowiązanie go do postępowania zgodnie z powszechnie uznanymi normami etycznymi. W zamian za

spełnienie warunków określonych przez fundatora w statucie, beneficjentom będą przysługiwać wskazane świadczenia (zdrowotne czy edukacyjne). Fundator może dokonywać zmian w zakresie beneficjentów i przysługujących im świadczeń, bez ograniczeń, w tym także czasowych.

Pan Fundarski zaznaczył także, że ustawa przewiduje szereg uprawnień dla fundatora, które aż do śmierci czynią go pełnym dysponentem fundacji rodzinnej. Po pierwsze, jest zawsze uprawniony do podjęcia decyzji o rozwiązaniu fundacji rodzinnej bądź o wprowadzeniu zmian w zakresie beneficjentów i przysługujących im uprawnień. Po drugie, zmiany statutu fundacji za życia fundatora mogą być dokonywane wyłącznie przez niego. Fundator dokonuje powołania i odwołania członków Zarządu, a po śmierci fundatora uprawnienia te przysługują Radzie Nadzorczej, jeżeli została ustanowiona. W przypadku braku fundatora oraz Rady Nadzorczej dokonuje tego Zgromadzenie Beneficjentów. 

Fundator ustanawia Radę Nadzorczą fundacji fakultatywnie, obligatoryjnie zaś gdy jest więcej niż 25 beneficjentów. Również fundator ustanawia Zgromadzenie Beneficjentów. Pan Fundarski podkreślił także, że sam fundator może być jednocześnie fundatorem fundacji rodzinnej, beneficjentem i członkiem Zarządu fundacji rodzinnej. Nie ponosi on odpowiedzialności za zobowiązania fundacji rodzinnej. Fundator w fundacji odpowiada jedynie tym, co wniósł do fundacji, bowiem to jest majątek fundacji. Nie odpowiada swoim majątkiem prywatnym za zobowiązania fundacji. Przy czym fundacja rodzinna odpowiada solidarnie z fundatorem za jego zobowiązania powstałe przed jej ustanowieniem, w tym z tytułu obowiązku alimentacyjnego. Odpowiedzialność fundacji rodzinnej ogranicza się do wartości mienia wniesionego przez fundatora według stanu z chwili nabycia, a według cen z chwili zaspokojenia wierzycieli.

Na koniec przemowy Pan Fundarski uśmiechnął się życzliwie do wszystkich mu bliskich i zapewnił, że mocno wierzy, że wspólnie dadzą radę przeprowadzić wielopokoleniową sukcesję biznesu, właśnie dzięki założeniu fundacji rodzinnej, która jest dla niego kluczowym przedsięwzięciem, nowatorskim w Polsce, a znanym na całym świecie.

Autor artykułu

Marcin Szołajski

Radca prawny

Specjalista z zakresu Prawa zamówień publicznych, Prawa własności intelektualnej oraz z zakresu Sukcesji w firmach Rodzinnych. Doradza Wykonawcom składającym oferty w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego oraz reprezentuje Wykonawców w postępowaniach przed Krajową Izbą Odwoławczą. Reprezentuje konsumentów w sporach sądowych z instytucjami finansowymi (Bankami) w zakresie udzielonych kredytów „frankowych” oraz sprzedaży obligacji GetBack. Wspiera Twórców i Nabywców praw autorskich w procesie prawidłowego przenoszenia praw do utworów i udzielania stosownych licencji. Przeprowadza skuteczne procedury Sukcesji w firmach Rodzinnych. Czytaj więcej

Druga opinia zabezpieczająca

Kolejna Wygrana naszych Klientów z PKO BP

Likwidacja WIBORu, rezygnacja z WIRONu?