Nowy projekt ustawy o fundacji rodzinnej

Opublikowano nową wersję projektu ustawy o fundacji rodzinnej, który uwzględnia uwagi przedstawione w ramach konsultacji społecznych. Dokument opracowało Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii we współpracy z Ministerstwem Finansów. Planowany termin wejścia w życie przepisów o fundacji rodzinnej to 1 czerwca 2022 r.

Do najistotniejszych zmian przewidzianych w nowym projekcie należą: umożliwienie fundacji dokonywania określonych czynności z zakresu działalności gospodarczej w ramach zarządzania majątkiem i inwestowania go oraz zmiany w zasadach opodatkowania dochodów fundacji z zysków kapitałowych (dywidend) i odsetek.

Działalność gospodarcza

Co do zasady nowa wersja projektu utrzymuje zakaz prowadzenia przez fundację rodzinną działalności gospodarczej. Jest to uzasadnione założeniem ograniczenia ryzyk związanych z prowadzeniem takiej działalności oraz koniecznością ochrony wnoszonego do niej majątku.

Według nowego projektu ustawy dopuszczono jednak katalog czynności, które będą mogły być podejmowane przez fundację w zakresie zarządzania i inwestowania majątkiem, ale ma to charakter wyjątkowy i ograniczony. Fundacji wolno będzie prowadzić działalność gospodarczą polegającą na:

1. Zbywaniu mienia, którego jest posiadaczem lub właścicielem, o ile mienie to nie zostało nabyte wyłącznie w celu dalszego zbycia.
2. Najmie, dzierżawie lub udostępnianiu na innej podstawie mienia, którego jest posiadaczem lub właścicielem.
3. Przystępowaniu i uczestnictwie w spółkach handlowych, funduszach inwestycyjnych, spółdzielniach oraz podmiotach o podobnym charakterze mających swoją siedzibę w kraju lub zagranicą.
4. Nabywaniu i zbywaniu papierów wartościowych, instrumentów pochodnych i praw o podobnym charakterze.
5. Udzielaniu pożyczek spółkom kapitałowym, w których fundacja rodzinna posiada udziały lub akcje, spółkom osobowym, w których fundacja rodzinna uczestniczy jako wspólnik, beneficjentom.
6. Obrocie zagranicznymi środkami płatniczymi należącymi do fundacji rodzinnej w celu dokonywania płatności związanych z działalnością fundacji.
7. Prowadzeniu przedsiębiorstwa w ramach gospodarstwa rolnego.

Warto podkreślić, że pomimo ograniczonego charakteru regulacji to zmiana dość istotna od pierwotnie projektowanego zakazu prowadzenia działalności gospodarczej przez fundację rodzinną.

Takie podejście może być rozsądnym kompromisem pomiędzy całkowitym zakazem działalności gospodarczej, a nieograniczoną swobodą prowadzenia przez fundację rodzinną biznesu, który mógłby zagrażać interesom jej beneficjentów.

Zasady opodatkowania

Nowy projekt ustawy wprowadza podatkowe zwolnienie dotyczące przychodów kapitałowych fundacji. W zakresie CIT obejmuje ono zwolnienie z podatku od przychodów fundacji rodzinnej z zysków kapitałowych (w tym dywidend) oraz przychodów z tytułu odsetek. Zasadniczo zwolnione z opodatkowania są także przychody z zysków kapitałowych i odsetek otrzymywanych od trustów podlegających w państwie, w którym mają siedzibę opodatkowaniu, podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów.

Zwolnienie to oznacza, że fundacja rodzinna nie będzie odprowadzać 19% CIT od dywidend i innych zysków kapitałowych otrzymywanych od spółek, których będzie właścicielem lub udziałowcem. Środki pochodzące z tych źródeł będą opodatkowane jedynie po stronie beneficjentów, w przypadku otrzymania przez nich świadczenia od fundacji rodzinnej oraz mienia po likwidacji fundacji rodzinnej lub w ramach uzupełnienia zachowku.

Grupa zerowa beneficjentów poszerzona

Istotną zmianą w nowym projekcie ustawy jest także poszerzenie tzw. grupy zerowej beneficjentów o zięcia, synową i teściów.

Wypłaty dokonywane na rzecz najbliższej rodziny fundatora oraz samego fundatora będą zwolnione od podatku od spadków i darowizn w części, jaka została sfinansowana z mienia wniesionego przez fundatora do fundacji (oraz dochodów z niego).

Zwolnienie to nie będzie miało zastosowania w stosunku do świadczeń pochodzących z dochodów fundacji rodzinnej, które korzystały ze zwolnienia z CIT dotyczącego dochodów fundacji z zysków kapitałowych i odsetek.

Wypłaty na rzecz pozostałych beneficjentów będą opodatkowane z zastosowaniem ogólnych skal podatkowych określonych w przepisach ustawy o podatku od spadków i darowizn dla nabywców zaliczonych do jednej z trzech grup, z wyjątkiem świadczeń, których przedmiotem będą dochody lub przychody fundacji korzystające ze zwolnienia z CIT. W ich przypadku stawka podatku od spadków i darowizn będzie wynosić 19%.

Fundacja jako płatnik podatku od spadków i darowizn zobowiązana będzie do prowadzenia odpowiednich ewidencji mienia odrębnie dla każdego z fundatorów oraz ewidencji świadczeń fundacji rodzinnej.

Zwolnienia podatkowe w zakresie CIT oraz podatku od spadków i darowizn na rzecz osób należących do kręgu osób najbliższej rodziny fundatora mogą pozwolić na korzystne i efektywne przekazanie biznesu następnemu pokoleniu i pozostałym członkom rodziny.

Rejestr fundacji rodzinnej

Nowa wersja projektu ustawy przewiduje utworzenie odrębnego rejestru fundacji rodzinnych prowadzonego przez sądy okręgowe, na wzór rejestru funduszy inwestycyjnych.

Dla przypomnienia poprzednia wersja projektu zakładała prowadzenie rejestru fundacji rodzinnych przez Krajowy Rejestr Sądowy.

Zachowek

W nowym projekcie uwzględniono ograniczenie czasowe dotyczące przekazania majątku do fundacji rodzinnej przy ustalaniu wysokości należnego zachowku. Tym samym projekt zakłada stosowanie do fundacji rodzinnej w tym względzie podstawowych reguł określonych w prawie spadkowym.

Ustawa przewiduje możliwość zrzeczenia się zachowku, rozłożenia go na raty, odroczenia terminu płatności, obniżenia jego wysokości w przypadku uwzględniania przy obliczeniu zachowku m.in. zapewnienia kontynuacji działalności przedsiębiorstwa.

Podsumowanie

Zmiany proponowane w nowym projekcie ustawy o fundacji rodzinnej idą w dobrym kierunku. Ważne jest wprowadzenie dla fundacji rodzinnych możliwości prowadzenia działalności gospodarczej w szczególnych przypadkach. Korzystne są także zapisy o poszerzeniu grupy zerowej beneficjentów.

Kancelaria Szołajski Legal Group prowadzi sprawy związane z przeprowadzaniem skutecznie sukcesji w firmach rodzinnych. Pomagamy przygotować firmy rodzinne do przekształcania w fundacje rodzinne. Jeśli potrzebujesz pomocy, zapraszamy do kontaktu.