Odfrankowienie kredytu CHF: czy warto?

Jednym z rozstrzygnięć podejmowanych przez Sądy w sprawach frankowych jest odfrankowienie kredytu. Co to oznacza dla Kredytobiorców? Chcąc podjąć właściwą decyzję, czy warto podjąć próbę doprowadzenia do odfrankowienia kredytu należy odpowiedzieć sobie na kilka podstawowych pytań.

5 kluczowych pytań o odfrankowienie kredytu

1. Co to jest kredyt indeksowany?

Kredyt indeksowany to kredyt udzielony oraz wypłacony w złotówkach, ale waloryzowany (indeksowany) do kursu franka szwajcarskiego. Polega to na tym, że po wypłaceniu kwoty kredytu w złotówkach, kwota zobowiązania Frankowicza jest przeliczana przez bank po kursie kupna CHF według tabeli kursów walut stosowanej przez bank. Z kolei raty kapitałowo-odsetkowe określone są w harmonogramie w walucie CHF. Wysokość każdej raty jest przeliczana z waluty CHF na PLN zgodnie z kursem sprzedaży CHF według tabeli kursów walut obowiązującej w danym banku. W konsekwencji spłata każdej raty jest uzależniona od kursów franka szwajcarskiego wynikających z tabel kursów banków.

Kredyt indeksowany jest zatem kredytem waloryzowanym, a nie walutowym (według banków) ponieważ dochodzi do wypłaty kredytu oraz spłaty rat w złotówkach, gdzie wartość długu określona jest w walucie obcej CHF.

2. Co to jest spread?

Spread to różnica pomiędzy kursem kupna i sprzedaży franka szwajcarskiego. Banki pobierają tę różnicę, która stanowi dodatkowe, niezgodne z prawem wynagrodzenie banku. To dodatkowe wynagrodzenie czyli spread stanowi część nadpłaty przy każdej spłacanej racie kredytu indeksowanego przez Frankowicza, której zwrotu można żądać od banku.

3. Co oznacza odfrankowienie?

Sformułowanie „odfrankowienie” jest to potoczne określenie postanowień, jakie zapadają w sprawach dotyczących kredytów w walutach obcych, nadane przez Frankowiczów. Odfrankowienie kredytów dotyczy spraw, w których sąd uznaje zawarte w umowie zasady przeliczania wartości zobowiązania i rat za niedozwolone, przez co postanowienia umowne są bezskuteczne i nie wiążą prawnie kredytobiorców.

Umowa powinna być traktowana jak zwykły kredyt hipoteczny udzielony w złotówkach, a rozliczenie musi uwzględniać parametry cenowe ustalone w pierwotnym kontrakcie.

Odfrankowienie kredytu zobowiązuje kredytobiorcę do dalszego spłacania kredytu jako złotowy, który jest oprocentowany identycznie jak kredyt zaciągnięty w walucie franka szwajcarskiego (LIBOR).

Znika LIBOR – od przyszłego roku stopa składana SARON

Od przyszłego roku procentowanie liczone na podstawie LIBOR zastąpi stopa składana SARON (Swiss Average Rate Overnight). Zgodnie z unijną dyrektywą BMR, od 1 stycznia 2022 r. przestanie być publikowana stawka LIBOR. Według rozporządzenia KE 1 miesięczną stopę CHF LIBOR zastąpi 1 miesięczna stopa składana SARON, odnotowana w 1 miesięcznym okresie poprzedzającym dany okres odsetkowy, a 3 miesięczną stopę CHF LIBOR zastąpi 3 miesięczna stopa składana SARON, odnotowana w 3 miesięcznym okresie poprzedzającym dany okres odsetkowy. Stawka 3 miesięczna będzie zastępowała także 6 miesięczną i 12 miesięczną stopę CHF LIBOR. Dodatkowo wskaźniki SARON będą powiększone o stały spread korygujący. Dla klientów różnice nie będą wielkie. Obecne stawki LIBOR CHF to: 1M –0,7822%, 3M-0,7634%, 6M-0,7134%, 12M-0,5810%. Dla porównania stawki SARON to: 1M-0,7131% i 3M-0,7195%.

4. Na czym polega odfrankowienie kredytu?

Przy kredycie indeksowanym kluczowym jest podważenie klauzul indeksacyjnych, w których znajdziemy sposób wyliczania poszczególnych rat kredytu w oparciu o kursy kupna i sprzedaży franka szwajcarskiego, zawarte w tabelach kursowych stosowanych przez banki, w tym m.in.:

– obarczanie odpowiedzialnością za wahania wymiany CHF Frankowiczów,

– ustalanie kursu waluty wyłącznie przez bank (spłata wyższej kwoty niż ustalonej wcześniej),

– odejście od ustawowej konstrukcji umowy kredytu (zwrot kwoty otrzymanej).

Frankowicz w praktyce nie jest w stanie samodzielnie określić wysokości kredytu ani poszczególnych rat. Oznacza to, że mechanizm ten jest sprzeczny nie tylko z przepisami prawa i naturą umowy kredytu, ale też z zasadami współżycia społecznego. Przedstawione zarzuty prowadzą do wniosku, że zawarte w umowach kredytu indeksowanego klauzule indeksacyjne są niedozwolone. Konsekwencją uznania klauzul abuzywnych jest ich nieważność (bezskuteczność) od chwili podpisania umowy.

Odfrankowienie kredytu polega na usunięciu z umowy niedozwolonych zapisów i jednoczesne przyjęcie, że kredytobiorca od początku spłacał więcej niż powinien. Na tej podstawie stwierdza się, że bank nigdy nie miał prawa przeliczać spłacanych rat wyrażonych w złotówkach na franki szwajcarskie. W takim wypadku powinien zwrócić wszystkie nadpłacone raty kredytu, co zmniejszy wysokość aktualnych rat.

5. Czy odfrankowienie się opłaca?

Odfrankowienie obejmuje zarówno przeszłe, jak i przyszłe raty – z zachowaniem oprocentowania według dotychczasowych zasad. Dzięki temu można odzyskać nadpłacone raty, których kwota może wynieść nawet kilkaset tysięcy złotych. Dodatkowo można zmniejszyć wysokość wszystkich przyszłych rat. Okazuje się, że przekształcenie kredytu frankowego w zwykły kredyt złotówkowy może się bardzo opłacić.

Odfrankowienie a unieważnienie umowy kredytu – różnice

W sytuacji, gdy kredytobiorca zdecyduje się na odfrankowienie kredytu, sąd usunie z umowy klauzule niedozwolone, a umowa będzie nadal obowiązywać jako kredyt złotowy z niskim oprocentowaniem. Frankowiczowi przysługuje zwrot nadpłaty ponieważ w przeszłości płacił zawyżone raty. Saldo kredytu ulega zmniejszeniu, a co za tym idzie maleją przyszłe raty.

Kwota kredytu wypłaconego, jak również kwota poszczególnych rat nie zostaje przeliczona na CHF z wykorzystaniem odpowiednio kursu kupna lub sprzedaży CHF. Dzięki temu Frankowicz nie straci na gwałtownym wzroście kursu CHF, jaki miał miejsce po zawarciu umowy. Zasadniczą zaletą jest wyeliminowanie z umowy klauzuli ryzyka kursowego oraz pozostałych postanowień, które w sposób niekorzystny kształtują sytuację kredytobiorcy.

Skutkiem wyeliminowania klauzul indeksacyjnych z umowy kredytu może być również nieważność kredytu indeksowanego.

Unieważnienie umowy sprawia, że przestaje ona obowiązywać, a strony muszą rozliczyć spłaty i wypłaty. Skutkiem unieważnienia umowy jest jednak uwolnienie się kredytobiorcy od niekorzystnej umowy kredytowej.

Podsumowanie

Zarówno odfrankowienie, jak i unieważnienie umowy kredytu jest dla Frankowiczów korzystne. Przed skierowaniem sprawy na drogę sądową należy dokonać analizy „za i przeciw” odfrankowienia czy unieważnienia kredytu frankowego zawartej umowy. Kwestia żądania, jakie zostanie sformułowane przy wytoczeniu powództwa ma bowiem duże znaczenie dla przebiegu całego procesu, a ostatecznie dla sposobu, w jaki Frankowicz będzie musiał rozliczyć się z bankiem.