Propozycje ugodowe Banku PKO BP

Program przewalutowania portfela frankowego na kredyt złotowy w Banku PKO BP wystartował 4 października 2021 r. Bank przedstawił ogólną informację o procesie ugód kredytów frankowych według propozycji KNF w ramach polubownego załatwienia sprawy. Zaproponował możliwość zawarcia dobrowolnego porozumienia, na mocy którego kredyt walutowy zostanie rozliczony tak, jak gdyby od początku był kredytem złotówkowym.

Zanim kredytobiorca podejmie ostateczną decyzję, co do zawarcia ugody powinien przeanalizować jej skutki oraz szczegółowo zapoznać się z warunkami proponowanymi przez bank.

Jak wygląda procedura ugodowa?

1. Wniosek o mediację

Z możliwości przewalutowania wykluczone są kredyty w całości wypłacone w CHF oraz kredyty, których spłata jest wspomagana środkami z Funduszu Wsparcia Kredytobiorców. Warunkiem niezbędnym do przekształcenia jest posiadanie kredytu udzielonego w CHF, niespłaconego na dzień złożenia wniosku o ugodę, a kredyt ten przynajmniej jeden kredytobiorca musiał wziąć na cele mieszkaniowe. Księga wieczysta dla nieruchomości stanowiącej zabezpieczenie kredytu nie może zawierać wpisów uniemożliwiających dokonania zmiany treści hipoteki (o ile taka zmiana jest wymagana). Brak podpisu wszystkich kredytobiorców w ciągu 14 dni lub odmowa podpisania umowy o mediację przez co najmniej jednego z nich oznacza anulowanie wniosku.

W jednym wniosku o mediację przed Sądem Polubownym przy KNF kredytobiorca może wskazać tylko jedną umowę kredytową. W trakcie postępowania mediacyjnego każda ze stron postępowania – kredytobiorca i bank – wskazuje mediatora. Jeżeli żadna ze stron nie wskazała mediatora, strony nie wybrały tego samego mediatora albo wskazany mediator jest niedostępny, takiego wyboru dokonuje Prezes Sądu Polubownego przy KNF. W przypadku, gdy jedna ze stron nie skorzystała z prawa wyboru mediatora, mediację poprowadzi mediator wybrany przez drugą stronę. W trakcie mediacji można mieć pełnomocnika. Na tym etapie należy wyrazić potrzebne zgody oraz podpisać narzędziem autoryzacji umowę o mediację. Pozostali kredytobiorcy mają 14 dni na podpisanie umowy o mediację.

2. Postępowanie mediacyjne

Po podpisaniu umowy przez wszystkich kredytobiorców, podpisuje ją bank i przekazuje do Sądu Polubownego przy KNF. Następnie odbywa się spotkanie z mediatorem i pełnomocnikiem banku. Dopiero po tym spotkaniu kredytobiorca otrzymuje wzór umowy ugody oraz indywidualną propozycję przeliczenia kredytu na walutę polską.

Spotkania są przeprowadzane online, postępowanie przed Sądem polubownym jest poufne, a koszty Sądu Polubownego pokrywa bank. Po zawartym porozumieniu należy złożyć podpisy, przy czym ugoda musi zostać podpisana przez wszystkich kredytobiorców w tym samym dniu w ciągu 36 dni od uzgodnienia jej warunków. Podpisanie ugody może wiązać się ze zmianami w księdze wieczystej nieruchomości. Na tym etapie nie można już dokonywać zmian warunków i treści załączników.

W przypadku chęci dokonania zmian cały proces musi rozpocząć się od początku, a bank nie pokrywa kosztów ponownego procesu mediacyjnego.

Od czego zależy wysokość raty kredytu?

1. Sposób rozliczania kredytu z CHF na PLN

Kredyt zostaje rozliczony tak, jakby od daty zawarcia umowy był kredytem złotowym.

Na wysokość raty kredytowej składa się marża banku, która w większości przypadków jest stała (wyjątkiem jest mBank). Do marży doliczona jest stopa bazowa, która podlega wahaniom w zależności od decyzji uprawnionych do tego organów. Zatem wysokość odsetek płaconych w każdej racie zależna jest od zmian stopy bazowej. Zakresu tych zmian nie można przewidzieć, podobnie jak zmiany kursu waluty. Ta niewiadoma – do końca spłaty kredytu – będzie wpływać na wysokość płaconych rat, a zatem również na możliwość obsługi kredytu.

2. Stawka WIBOR

Stawka WIBOR to stopa bazowa właściwa dla kredytów zwykłych złotówkowych. Od wysokości tej stawki zależy wysokość płaconych odsetek w kredycie złotówkowym, a finalnie także wysokość płaconych rat. Trudno jest przewidzieć zakres zmian tej stawki. Stopa ta do niedawna była na historycznie najniższym poziomie. Z kolei kurs franka szwajcarskiego był najniższy w 2008 r. 7 października 2021 r. Rada Polityki Pieniężnej podwyższyła stopy procentowe z poziomu 0,1% do poziomu 0,5%, co oczywiście wpływa na zwiększenie stawki WIBOR. W 2008 r. stopa ta wynosiła 7%! Wiadomym jest, że stopy procentowe wzrosną jeszcze bardziej. Oznacza to, że po zawarciu ugody, zamiast płacić niższe raty, można płacić nawet wyższe niż obecnie.

3. Ryzyko stopy procentowej

Miesięczna rata kredytu składa się z części kapitałowej i odsetkowej, która w przypadku zmiennej stopy procentowej uzależniona jest od wysokości kapitału do spłaty, marży banku i wysokości ustalonego wskaźnika np. WIBOR 3M. W przypadku kredytu hipotecznego przez ryzyko stopy procentowej należy rozumieć niebezpieczeństwo negatywnego wpływu zmiany wysokości wskaźnika referencyjnego na wysokość odsetkowej części raty kredytu i całkowity koszt kredytu. Chcąc ograniczyć to ryzyko, Bank PKO BP oferuje możliwość oprocentowania wykorzystaniem stałej stopy procentowej przez 5 lat. W przypadku, gdy pozostały okres spłaty kredytu po zawarciu ugody będzie krótszy niż 5 lat, stała stopa procentowa będzie obowiązywała do końca umowy.

Wnioski

Według statystyk z ostatniego kwartału ponad 98,5 % spraw frankowych w I instancji i ponad 90,5 % w II instancji jest wygranych przez kredytobiorców. Zdecydowanie dominuje stwierdzenie nieważności umowy kredytowej (ponad 80%, odfrankowienie jest na poziomie ok. 20 %).

Według danych z Ministerstwa Sprawiedliwości w pierwszym kwartale przybyło ponad 14 000 nowych spraw dotyczących kredytów frankowych. Banki przegrywają w sądach, dlatego chcąc uniknąć długotrwałych procesów dążą do zawierania ugód.

Warto dokonać analizy skutków ugodowych przed jej zawarciem oraz sprawdzić rozwiązania kalkulacyjne dla unieważnienia i odfrankowienia, a także orientacji kosztowej kredytu. Należy także pamiętać, że w przypadku przegranej sprawy sądowej i spłaconego kredytu frankowego nie ma możliwości zawarcia ugody z bankiem.

Przewlekłość postępowań sądowych zwiększa prawdopodobieństwo gorszych warunków ugodowych dla klientów. Proces ugodowy może trwać 2-3 lata, ponieważ ograniczona jest ilość mediatorów. Czas postępowania mediacyjnego może być zatem taki sam, jak postępowania sądowego.

Kredytobiorca musi zdecydować: czy składa pozew do sądu czy wniosek o wszczęcie postępowania mediacyjnego.

Propozycje ugodowe zawarte w pilotażowych programach są zdecydowanie niekorzystne dla kredytobiorców. Przeciętny Frankowicz przy zawarciu ugody z bankiem może liczyć na oszczędności rzędu 13-25 % aktualnych kosztów i wielkości kapitału pozostającego do spłaty.

Proponowane przez banki ugody są nieopłacalne i niesprawiedliwe, ich głównym celem jest zniechęcenie kredytobiorców do walki na drodze sądowej o unieważnienie czy odwalutowanie kredytu.