Sytuacja Frankowiczów w 2021 roku. Jakie prognozy na rok 2022?

Rok 2021 potwierdza, że najkorzystniejszym sposobem na rozwiązanie problemu frankowego jest dla kredytobiorców proces sądowy. Sukcesy Frankowiczów na salach sądowych zobowiązują banki do wypłat związanych z realizacją wyroków wydanych przez sąd. Konieczne okazuje się zawiązywanie rezerw ze względu na przegrywanie kolejnych procesów.

Dziewięć giełdowych banków ma prawie 15,5 mld zł. rezerw na ryzyko prawne, co stanowi około 20 procent portfela ich kredytów opartych na frankach. Jednak nawet najtańszy realny scenariusz — czyli ugody — to konieczność objęcia rezerwami około 35 procent portfela.

Frankowiczu działaj!

Każdy miesiąc zwłoki z decyzją o złożeniu pozwu w sądzie może oznaczać dla Frankowicza kolejne straty. Tymczasem, jeśli uda się uzyskać na drodze sądowej pozytywne rozstrzygnięcie, kredytobiorca może otrzymać zwrot nadpłat, składek na ubezpieczenie niskiego wkładu własnego i innych opłat okołokredytowych. Dlatego wciąż namawiamy, nie warto czekać: Frankowiczu działaj!

Fala pozwów w sądach w 2021 r.

Fala składanych pozwów w sprawach frankowych od kilku lat rośnie. Szacuje się, że aktualnie toczy się około 70 tysięcy postępowań, zdecydowana większość w pierwszej instancji.

Według stanu na koniec II kwartału sytuacja czołowej piątki banków, przeciwko którym toczy się postępowanie sądowe, przedstawia się następująco: mBank 10,6 tys. spraw, PKO BP 9,0 tys., Bank Millenium 8,6 tys., Santander 6,5 tys., BNP Paribas 1,4 tys. Według danych z Ministerstwa Sprawiedliwości nowych spraw frankowych przybywa co roku, w 2017 r. było ich 2,1 tys., w 2018 – 7,2 tys., w 2019 – 11,6 tys., w 2020 aż 37,2 tys.

Wydział frankowy w Warszawie

Długo wyczekiwaną zmianą – ze względu na stale rosnącą ilość pozwów frankowych oraz niewystarczające zasoby kadrowe do obsługi tak masowej ilości postępowań – było powstanie specjalnego wydziału w Warszawie do rozstrzygania sporów dotyczących kredytów frankowych.

W Sądzie Okręgowym w Warszawie od 1 kwietnia 2021 r. działa tzw. wydział frankowy, czyli XXVIII Wydział Cywilny tego Sądu. Jest on wydziałem większym niż pozostałe wydziały I instancji, obecnie orzeka w nim 19 sędziów, w tym przewodniczący i jego zastępca.

Według danych za III kwartał bieżącego roku w Sądzie Okręgowym w Warszawie toczy się ponad 30 tys. spraw dotyczących kredytów frankowych. Skupienie spraw frankowych w jednym wydziale Sądu Okręgowego w Warszawie przekłada się na szybkie wyroki, co jest możliwe dzięki wykwalifikowanej i doświadczonej kadrze sędziowskiej.

Kolejną zmianą dla Frankowiczów jest znacząca ilość wyroków, które zapadły poza Warszawą. Przeważający trend w zakresie stwierdzenia nieważności umów kredytowych wpływa na ekonomikę postępowania i ograniczenie ilości czynności procesowych. Przejawia się to chociażby w rezygnacji sędziów z powoływania biegłych z zakresu rachunkowości do potwierdzania wartości przedmiotu sporu.

Obiecywane ugody pułapką

W 2021 r. ruszyła także kampania ugodowa. W założeniach miała być prowadzona na szeroką skalę, tymczasem przystąpiło do niej niewiele banków. Obecnie propozycje ugód przedstawiły tylko PKO BP, Millenium Bank i mBank. Bank PKO BP poinformował, że do programu mediacji przystąpiło około 16 tys. klientów, z czego blisko tysiąc podpisało ugody. Bank Millenium podał, że do końca lipca zawarto 4 tys. indywidualnych ugód, co stanowi około 8 % umów frankowych tego banku.

Specjaliści zalecają ostrożność w podejmowaniu decyzji o zawarciu ugody z bankiem oraz poprzedzenie jej szczegółową analizą. Warto pamiętać, że zawarcie ugody oznacza zrzeczenie się jakichkolwiek innych roszczeń związanych z umową kredytową.

Po kilku miesiącach od wprowadzenia propozycji ugodowych wynika, że zysk z zawarcia umowy z bankiem to zaledwie 25-30 proc. kwoty, którą można uzyskać dzięki procesowi sądowemu.

Ugody są zatem korzystne wyłącznie dla banków, którym bardziej opłaca się wypłacić środki w wyniku ugody, dotyczącej tylko kwoty pozostającej do spłaty, aniżeli wypłacać w ramach odfrankowienia czy unieważnienia środki dotyczące całego kredytu. Dodatkowo trzeba zaznaczyć, że propozycje ugodowe otrzymują tylko osoby nadal spłacające kredyt, a pominięte zostały te, którym udało już spłacić kredyt do końca.

Brak uchwały SN

Sąd Najwyższy nie wydał wyczekiwanej przez Frankowiczów i banki uchwały dotyczącej kredytów frankowych (III CZP 11/21). W styczniu 2021 roku Pierwsza Prezes SN Małgorzata Manowska skierowała do rozstrzygnięcia przez skład całej Izby Cywilnej 6 pytań, które miały w sposób kompleksowy rozstrzygnąć kontrowersje, jakie ujawniły się na tle praktyki orzeczniczej w kwestii kredytów frankowych. Zamiast orzeczenia SN przedstawił pytania prejudycjalne do TSUE, czas oczekiwania na odpowiedź może wynieść nawet 24 miesiące. Ponadto nie wiadomo kiedy i czy w ogóle uchwała frankowa zostanie podjęta.

Warto przypomnieć, że w czasie zmian terminów wydania uchwały SN sądy praktykowały zawieszanie postępowań sądowych do czasu wydania tejże uchwały. Aktualnie postanowienia o zawieszaniu postępowań sądowych są marginalnym zjawiskiem, a brak uchwały SN w żaden sposób nie blokuje orzekania w sądach powszechnych.

Korzystne orzecznictwo

W 2021 r. zapadły dwa istotne orzeczenia, które w znacznym stopniu przyczyniły się do poprawy pozycji procesowej Frankowiczów i wpłynęły na masowe wygrane w sądach.

Pierwszym jest wyrok TSUE z 29 kwietnia 2021 r. Trybunał nie pozwolił na utrzymywanie w mocy umowy, która została niejako uzdrowiona poprzez aneks. Według Trybunału Sprawiedliwości UE 

zmiana treści abuzywnego postanowienia przez Aneks może być wzięta pod uwagę tylko i wyłącznie wówczas, gdy dokonanie tej czynności przez konsumenta było wyrazem jego jednoznacznej i świadomej woli rezygnacji w całości lub w części z roszczeń dotyczących abuzywnych postanowień umownych, a treść postanowienia nadana aneksem nie jest abuzywna.

Drugim, istotnym orzeczeniem SN (III CZP 6/21) jest opowiedzenie się za teorią 2 kondykcji, znacznie korzystniejszą dla Frankowiczów. SN określił również termin przedawnienia. Należy go liczyć od chwili, w której konsument jest świadomy, że zawarte w umowie klauzule są niedozwolone oraz ma świadomość konsekwencji uznania umowy za nieważną.

Wyroki bez rozprawy na posiedzeniu niejawnym

Nadal wielu Frankowiczów obawia się długotrwałego procesu sądowego, dodatkowo wahania kredytobiorców przed stawiennictwem w sądzie powoduje pandemia. Innowacyjnym rozwiązaniem stała się ustawa covidowa, która przewiduje możliwość rozpatrywania spraw i wydania wyroku na posiedzeniu niejawnym bez rozprawy, bez udziału stron i ich pełnomocników.

Przewodniczący może zarządzić przeprowadzenie posiedzenia niejawnego, jeżeli uzna rozpoznanie sprawy za konieczne, zaś przeprowadzenie wymaganych przez ustawę rozprawy lub posiedzenia jawnego mogłoby wywołać nadmierne zagrożenie dla zdrowia osób w nich uczestniczących. Dodatkowym warunkiem jest brak możliwości przeprowadzenia transmisji na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku.

Prognozy na 2022 rok

Pierwszą zmianą dla kredytobiorców frankowych w 2022 r. jest zmiana wskaźnika LIBOR CHF na SARON. Dla Frankowiczów nie ma ona jednak większego znaczenia. Zmiana następuje automatycznie, z mocy prawa.

Co do zawierania ugód z bankiem nic nie zapowiada masowej skali porozumień z bankami korzystnych dla Frankowiczów. Obecne propozycje, złożone przez zaledwie kilka banków, są skrajnie niekorzystne dla kredytobiorców, a opłacalne jedynie dla banków.

Podsumowanie

Aż 90,5 % wygranych skutkuje unieważnieniem umowy z bankiem, czyli najbardziej korzystnym dla kredytobiorcy rozwiązaniem problemu frankowego. To obecnie niemal standardowe orzeczenie w I instancji. Natomiast odfrankowienie stanowi zaledwie 9,5% wygranych z bankiem.

Przez dziesięć miesięcy 2021 roku zapadło 1,6 tys. rozstrzygnięć. Spośród 410 wyroków z października 2021 (łącznie prawomocnych i nieprawomocnych) około 95% było korzystnych dla Frankowiczów. Pozostałe 5% było korzystne dla banków.

Na uwagę zasługuje rekordowa liczba wyroków prawomocnych, z czego niemal wszystkie były korzystne dla kredytobiorców.

Przepisy covidowe przyczyniają się do sprawnego i szybkiego procedowania, umożliwiają rozpatrywanie spraw i wydanie wyroku na posiedzeniu niejawnym. Jest to koronnym argumentem dla jeszcze niezdecydowanych czy obawiających się przewlekłego procesu sądowego.

Warto rozważyć złożenie pozwu już teraz. To niewątpliwie najskuteczniejsza oraz najpewniejsza droga do uwolnienia się od kredytu frankowego. Kancelaria Szołajski Legal Group reprezentuje Frankowiczów w postępowaniach przeciwko bankom. Skontaktuj się z nami i sprawdź, jak możemy Ci pomóc.