Autor: ts_admin

Bardzo ciekawy wyrok zapadł 10 lipca 2015 roku w Sądzie Okręgowym w Gdańsku (sygn. akt I C 2/15).

Niejednoznaczne określenie sposobu wyliczania ceny w treści SIWZ

Zamawiający umieścił ogłoszenie o zamówieniu na wykonanie pewnych usług. W treści SIWZ (Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia) określił on sposób wyliczenia ceny za usługę. Był on jednak na tyle niejasny i niesprecyzowany, że każdy z trzech oferentów obliczył cenę w inny sposób.

Zamawiający odrzucił oferty dwóch oferentów z powodu nieprawidłowo wyliczonej wartości usług i wybrał propozycję trzeciego oferenta.

Prezes Urzędu Zamówień Publicznych uznał taką sytuację za niezgodną z prawem i wystąpił z powództwem o stwierdzenie nieważności zawartej umowy.

Wykonawcy nie mogę ponosić negatywnych konsekwencji błędów w SIZW

Sąd uznał powództwo za uzasadnione wskazując, że treść i postanowienia SIWZ powinny być jasne oraz precyzyjne, a ponadto nie powinny budzić wątpliwości interpretacyjnych.

Co najbardziej istotne, Sąd wskazał, że jeżeli takie wątpliwości czy niejasne zapisy pojawią się w specyfikacji to „winny być rozstrzygane na korzyść wykonawców, którzy nie mogą ponosić negatywnych konsekwencji niezastosowania się do niewłaściwie sformułowanych, niejasnych postanowień specyfikacji”.

Sąd argumentując swój wyrok stwierdził, że nie wolno odrzucić oferty wykonawcy z powodu nieprawidłowego obliczenia ceny, jeżeli fakt ten był spowodowany wyłączną winą zamawiającego, który tak przygotował SIWZ, że zawarty w nim sposób obliczenia ceny zawierał błędy.

Sąd wyraźnie poparł tezy wskazywane przez Prezesa UZP stwierdzając również, że skoro wszystkie oferty zostały przygotowane w oparciu o SIWZ i każda z nich odpowiadała możliwej interpretacji specyfikacji – to brak było podstaw do odrzucenia dwóch z trzech ofert.

Wątpliwości interpretacyjne winny być rozstrzygane na korzyść wykonawców

Wyrok jednoznacznie stwierdził, iż niejasne oraz nieprecyzyjne zapisy SIWZ stanowią rażące naruszenie przepisów i powodują skutki niemożliwe do zaakceptowania z punktu widzenia zamówień publicznych.

Poprzez ten wyrok Sąd wzmocnił pogląd, iż Wykonawców powinno się traktować jako stronę słabszą w stosunku do Zamawiającego w procesie zamówień publicznych, dlatego wątpliwości w SIWZ należy rozstrzygać na korzyść Wykonawców.

Przeglądając aktualne orzecznictwo Sądów Okręgowych w sprawach dotyczących skarg na wyroki Krajowej Izby Odwoławczej znalazłem bardzo ciekawe orzeczenie Sądu Okręgowego w Kaliszu z dnia 26 marca 2015 roku. Wyrok ten zapadł na skutek skargi Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych na orzeczenie Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 5 listopada 2014 roku.

Niesłuszne wykluczenie Wykonawcy

Zamawiający wykluczył bowiem Wykonawcę, który na wezwanie do uzupełnienia dokumentów w formie pisemnej (w oryginale), doręczył dokumenty w formie faksowej i elektronicznej opatrzonej bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu.

Ze stanowiskiem Zamawiającego zgodziła się Krajowa Izba Odwoławcza i oddaliła odwołanie Wykonawcy – stwierdzając, że Zamawiający ma prawo ograniczać formę w jakiej dokumenty mają być uzupełniane.

Zamawiający nie może określać formy uzupełnianych dokumentów

Z tym orzeczeniem nie zgodził się jednakże Sąd Okręgowy w Kaliszu. Sąd podkreślił, że Zamawiający wzywając Wykonawcę do uzupełnienia dokumentów potwierdzających spełnienie warunków udziału w postępowaniu nie może ograniczyć formy dokumentów np. tylko do formy pisemnej. Wykonawca zaś może złożyć dokumenty elektroniczne. A zatem postępowanie Zamawiającego, jak i stanowisko zawarte w wyroku Krajowej Izby Odwoławczej, są nieuzasadnione.

Sąd Okręgowy potwierdził także, że Zamawiający może żądać oryginału dokumentu lub notarialnie poświadczonej kopii dokumentu wyłącznie wtedy, gdy złożona kopia dokumentu jest nieczytelna lub budzi wątpliwości co do jej prawdziwości. Jednakże to żądanie może być wystosowane po zapoznaniu się przez Zamawiającego z kopią dokumentu, a nie w przypadku, gdy taki dokument nie został przez Wykonawcę złożony.

O formie uzupełnianych dokumentów decyduje Wykonawca

To Wykonawca (zgodnie z treścią § 7 Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 19 lutego 2013 roku w sprawie rodzajów dokumentów) decyduje w jakiej formie dostarczy uzupełniane na wezwanie Zamawiającego dokumenty na potwierdzenie spełnienia warunków udziału w postępowaniu, czy w formie pisemnej czy elektronicznej z podpisem elektronicznym, a Zamawiający nie może tego ograniczać.

Dla przypomnienia, zgodnie z § 7 ww. Rozporządzenia dokumenty mogą być składane w oryginale lub kopii poświadczonej za zgodność z oryginałem przez Wykonawcę, a w przypadku składania elektronicznych dokumentów powinny być one opatrzone przez wykonawcę bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu.

Możliwe wykluczenia wykonawców w projekcie Ustawy Prawo zamówień publicznych

Czytając propozycje zawarte w projekcie Nowej Ustawy Prawo zamówień publicznych zwróciłem uwagę na trzy kontrowersyjne zapisy. Dotyczą one obligatoryjnych okoliczności zobowiązujących Zamawiającego do wykluczenia Wykonawców z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Zawarto je w artykule 88 projektu ustawy, stanowiącego implementację Dyrektywy z 26 lutego 2014 roku. Moim zdaniem stanowią one zagrożenie dla Wykonawców, dając Zamawiającym łatwy i całkowicie arbitralny sposób ich wykluczania.

Oto te trzy niebezpieczne propozycje:

Naruszenie obowiązków

Zamawiający wyklucza Wykonawców, którzy naruszyli obowiązki wynikające z przepisów prawa pracy, prawa ochrony środowiska oraz przepisów o zabezpieczeniu społecznym.

Do udowodnienia naruszenia tych obowiązków Zamawiającemu mogą posłużyć dowolne środki dowodowe. Co ważne – nie wiemy jakie to naruszenie obowiązków kwalifikuje do wykluczenia Wykonawcy. Czy może wystarczyć, że pracownik wytoczy Wykonawcy proces sądowy, albo zostanie wydana niekorzystna decyzja administracyjna dla Wykonawcy?

Porozumienie zakłócające konkurencję

Zamawiający wyklucza Wykonawców, którzy zawarli porozumienie mające na celu zakłócenie konkurencji pomiędzy wykonawcami w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego.

W proponowanych zapisach wskazano, że to sam Zamawiający stwierdza zawarcie takiego porozumienia na podstawie wiarygodnych przesłanek. Widać wyraźnie, że przepis ten pozwala na pełną swobodę Zamawiającego. Nie wiemy jakie przesłanki należy uznać za wiarygodne dla arbitralnego stwierdzenia przez Zamawiającego zawarcia takiego porozumienia, a także jak można kwestionować te przesłanki – czy dopiero w trybie odwołania?

Konflikt interesów wykonawcy

Wyklucza się Wykonawcę, który jest objęty konfliktem interesów, pod warunkiem, że tego konfliktu nie można skutecznie zlikwidować za pomocą mniej uciążliwych środków.

W tej propozycji zastrzeżenia budzi pojęcie „konfliktu interesów”. Brakuje tu punktu odniesienia: jakich to innych interesów dotyczy ewentualny konflikt? Nie znamy ponadto zakresu owego konfliktu. Zamawiający sam ma decydować czy istnieje konflikt interesów. Równocześnie podejmuje decyzję czy można go skutecznie zlikwidować za pomocą (niestety niezdefiniowanych) „mniej uciążliwych środków”. Takie propozycje dają pole do arbitralnych rozstrzygnięć.

Nie potrzebne nam kolejne konflikty stron

Ze względu na opisane tu wątpliwości, mam nadzieję, że powyższe zapisy nie zostaną przyjęte w ustawie. Przekazanie Zamawiającym takich uprawnień może wypaczyć zasady udzielania zamówień publicznych. Zaistnieć może sytuacja, gdy Zamawiający zdecyduje, którym Wykonawcom udzieli zamówienia na podstawie własnego uznania i całkowicie niemerytorycznych przesłanek. Przyjęcie w ustawie takich propozycji przyczyniłoby się do powstawania kolejnych konfliktów pomiędzy Wykonawcami a Zamawiającymi.