Uchwała Rady ds. Przeciwdziałania Unikaniu Opodatkowania
Uchwała Rady do spraw Przeciwdziałania Unikaniu Opodatkowania (niezależny organ ekspercki, do którego zadań należy m.in. opiniowanie zasadności zastosowania klauzuli GAAR – przepisów przeciwko obejściom prawa podatkowego) z 29 maja 2025 r. przedstawia stanowisko w sprawie opinii dotyczącej zastosowania klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania (art. 119a Ordynacji podatkowej) do czynności związanych z utworzeniem fundacji rodzinnej, darowizną akcji oraz ich następną sprzedażą. Zasadniczo, uchwała podkreśla, że nie każda operacja przekazania akcji lub udziałów do fundacji rodzinnej z późniejszą ich sprzedażą i wypłatą środków na rzecz fundatora lub beneficjenta oznacza automatyczne unikanie podatku.
Główne założenia Uchwały
Uchwała odnosi się przede wszystkim do sytuacji, w której fundator przekazuje akcje lub udziały do fundacji rodzinnej, a następnie w stosunkowo krótkim czasie dochodzi do ich sprzedaży przez fundację rodzinną i częściowo lub całościowo wypłaty środków na rzecz fundatora lub beneficjenta.
Rada jednoznacznie stwierdziła, że nie każda taka operacja automatycznie oznacza unikanie opodatkowania. Kluczowe znaczenie ma faktyczny cel powołania fundacji oraz wykorzystanie uzyskanych środków.
Przypadki, w których fundacja rodzinna jest wykorzystywana wyłącznie instrumentalnie do uniknięcia opodatkowania, bez faktycznej potrzeby sukcesji, bez rzeczywistego zarządzania majątkiem czy planu rodzinnego, mogą zostać potraktowane jako nadużycie prawa podatkowego i skutkować zastosowaniem klauzuli GAAR.
W takim przypadku fundacja rodzinna jest traktowana jako instrument mający na celu jedynie przesunięcie momentu powstania obowiązku podatkowego lub zmniejszenia jego wysokości.
Kryteria oceny Rady
Rada w swojej uchwale wyznacza kryteria pomocne do oceny zdarzenia prawnego: m.in. brak realnej potrzeby sukcesji międzypokoleniowej przy założeniu fundacji, zbadanie założeń statutu fundacji i jego rzeczywistej realizacji (czy fundacja realizuje cele statutowe), sztuczność działania, brak uzasadnienia ekonomicznego i rodzinnego, cel i sposób wykorzystania środków uzyskanych ze sprzedaży aktywów w fundacji rodzinnej.
Podsumowanie
Prawidłowo założona fundacja rodzinna, która ma jasno określony cel sukcesyjny, rzeczywisty plan działania oraz faktycznie inwestuje majątek na rzecz beneficjentów jest bezpieczna z perspektywy przepisów podatkowych.
Instrumentalne wykorzystanie instytucji fundacji rodzinnej do wypłat środków i omijania podatku może zostać uznane za unikanie opodatkowania i prowadzić do zastosowania klauzuli GAAR.
Reasumując, uchwała z 29 maja 2025 r. stanowi zatem istotne ostrzeżenie dla przedsiębiorców i rodzin planujących wykorzystanie fundacji wyłącznie w celach podatkowych. Powołanie fundacji rodzinnej powinno mieć rzeczywisty cel sukcesyjny lub inwestycyjny, a nie być jedynie krótkoterminową konstrukcją mającą na celu tylko unikanie opodatkowania.
Kancelaria Szołajski Legal Group pomaga przygotować firmy rodzinne do założenia fundacji rodzinnych.
